De term “Putinversteher” is al jaren in omloop. Toen ik het begrip voor het eerst tegen kwam, was ik zo naïf te denken: “wat goed — eindelijk iemand die naar Poetin luistert en begrijpt wat hij zegt”.
Maar dat was absoluut niet de strekking van het begrip. Daarmee wordt bedoelt: “iemand die door het Kremlin betaald wordt, en trouw alle aanwijzingen van Moskou volgt. Het is een begrip dat iedere discussie uitsluit en de daarmee aangeduide persoon, ondergaat alle “straffen” van de heersende Cancel-Culture. Een Putinversteher te zijn is even erg, als beschuldigt te worden van complotdenken.
De term is overigens nog wijder verspreid dan ik dacht en wordt nu ook internationaal gebruikt. Deutsche Welle meldt:
Duitse term ‘Poetinversteher’ krijgt internationale betekenis
Het Duitse woord dat gebruikt wordt om Poetin-sympathisanten te beschrijven, heeft nu zijn eigen Engelse Wikipedia pagina. Maar wat betekent “Putinversteher” en naar wie verwijst het?
Ook in het Russisch heeft de term ingang gevonden en heet daar “путинферште́ерство“, eveneens met een eigen Wikipedia pagina. Daar vind je dan onder andere ook teksten als de bijschrift bij de foto.
Een vrouw die mijn gevoelens precies (en veel beter) weet te omschrijven, is de (voormalige) Moskou-correspondente, Gabriele Krone-Schmalz. Ik heb daarom een stuk uit een interview met haar vertaald.(1)https://www.youtube.com/watch?v=yzLiwWVZCOk&t=4s “Putin war in seiner ersten Amtszeit eine Chance für Europa” | artour | MDR
Rusland begrijpen
Mevrouw Krone-Schmalz, u wordt vaak een “Putinversteherin” genoemd. Wat vindt u van deze rol?
Ten eerste vind ik deze semantische omduiding van de term “begrijpen”, die je in grote delen van de gepubliceerde openbare mening aantreft, heel vreemd.
Mijn interpretatie van de term begrijpen, is als volgt:
Dit heeft niets te maken met begrip hebben voor iets, het heeft te maken met iets überhaupt te begrijpen.
Ik denk dat als je intelligent en adequaat wilt handelen, dan moet je iets eerst begrijpen.
Waarom is dit debat zo emotioneel geladen?
Vraagt u het maar aan degenen die zo emotioneel zijn!
Maar wat denkt u, mevrouw Krone-Schmalz?
Het debat is nogal verhit. Ik vind dat ongepast, ik vind het ook gevaarlijk.
En in mijn boek(2)Gabriele Krone-Schmalz, Rusland begrijpen, uitgeverij de Blauwe Tijger. https://www.boekenbestellen.nl/boek/rusland-begrijpen/9789492161048 heb ik geprobeerd om de samenhangen duidelijk te maken, zonder te schuimbekken
en het belang te benadrukken van het begrijpen van achtergronden en contexten, niet in de zin van begrip ervoor te willen kweken, maar het gaat om het begrijpen.
Ik heb ook geen enkele ambitie, om iets goed te praten. Maar ik moet begrijpen wat er aan de hand is, opdat ik verstandig kan handelen. Anders maak ik fouten.
Is Poetin zo’n ergerniswekkende figuur dat dit gebeurt?
Ja, kennelijk.
Dat is ook mijn stelling: als hij serieus was genomen tijdens zijn eerste ambtstermijn, met de reeks signalen die hij naar het Westen stuurde, dan hadden we onszelf wellicht een hoop situaties kunnen besparen.
Maar de fout was dat hij alleen werd gezien als een KGB-functionaris en dat er geen aandacht werd besteed aan wat hij in politiek opzicht deed.
En dat was zeer ambitieus en zeer positief ten opzichte van het Westen tijdens zijn eerste ambtstermijn.
Daar is nu niets meer van over. Het kwam van Poetin, het kwam uit Moskou in zijn eerste ambtstermijn, de vertrouwensvol uitgestoken hand, zogezegd.
Je hoeft maar terug te denken aan de toespraak die hij gaf in de Bondsdag(3)zie daartoe onze bijdrage: Putins Bondsdag toespraak uit 2001, met zoveel openheid, zoveel oprechtheid.
Ja, er was een staande ovatie in de Bondsdag. Maar uiteindelijk werd het niet serieus genomen.
De ideeën om een gemeenschappelijke economische ruimte te creëren en een gemeenschappelijke veiligheidsarchitectuur op te bouwen werden ook niet serieus genomen.
Dat zou zinvol zijn geweest na de ineenstorting van de Sovjet-Unie
en nadat Duitsland naar elkaar toe was gegroeid.
Want de veiligheidssituatie was natuurlijk anders dan daarvoor.
Waarom is dit voor het Westen zo moeilijk te begrijpen?
Dat is een onderwerp voor een onderzoeksproject.
Ik denk dat het neerkomt op belangen die benoemd moeten worden en niet gehuld mogen worden in een humanitaire dekmantel, om ze er beter eruit te laten zien.
Het heeft zeker te maken met overblijfselen uit de Koude Oorlog. De vijandbeelden zullen niet zo snel verdwijnen.
En ik ben bang dat het ook te maken heeft met structurele veranderingen in de journalistiek.
Alles moet sneller en sneller, het mag niets kosten en de mainstream duwt en maakt ruzie.
Dit heeft niet veel meer te maken met de onderwerpen of met seriositeit en verantwoorde berichtgeving.
Voetnoten
