Op 7 december heeft Sergej Lavrov in Moskou een lezing gehouden, de zogeheten Primakov-lezing.(1)Jevgeni Maksimovitsj Primakov (1929-2015) was een Russische (Sovjetische) politicus en diplomaat die van 1998 tot 1999 premier van Rusland was. Tijdens zijn lange carrière was hij ook minister van Buitenlandse Zaken, voorzitter van de Opperste Sovjet van de Sovjet-Unie en hoofd van de … Lees verder... Ik heb deze lezing vertaald om nogmaals te laten zien dat de communicatie in Rusland tussen de overheid en het volk niet alleen uit oekazes of dictaten van Poetin bestaat, maar dat andere gezagsdragers zich ook regelmatig en veelvuldig te woord melden. Ons beeld van Rusland als een monolithische blok, waar uitsluitend Poetin het voor het zeggen heeft, is absoluut onjuist. Daarom zou ook een machtswisseling in Rusland, zoals die door het Westen nagestreefd wordt, niet veel veranderen.
Ik heb Lavrov zelden zo ontspannen en losjes horen praten. De Primakov-lezing wordt gehouden voor diplomaten uit het binnen- en buitenland en het is duidelijk dat Lavrov voor gelijkgestemden spreekt. Hij geeft onder andere een samenvatting van de huidige globale situatie. Lavrov sprak bijna 50 minuten en heeft aansluitend nog een uur lang vragen beantwoord. Opmerkelijk dat een minister van Buitenlandse Zaken daarvoor tijd vindt – een minister van het land dat volgens onze media op zijn laatste benen loopt en waar de onderlingen verhoudingen binnen de regering gekenmerkt zouden zijn door ruzies en zuiveringen.
Bij de reacties op YouTube staan er velen die zeggen dat je deze rede verplicht aan de Amerikanen zou moeten laten lezen. Ik wil eerlijk zijn, er waren ook reacties zoals: Lavrov is de slechtste minister van BZ die Rusland ooit heeft gehad. Hij zeurt maar door over de geschiedenis. Wie eens een andere kant van Lavrov wil zien, raad ik onze video “Lavrov reciteert Poesjkin” aan.
Wie niet de hele toespraak wil lezen, hier enkele hoofdpunten vooraf:
- Het is duidelijk dat de huidige deregulering van het internationale systeem van betrekkingen zijn oorsprong vindt in de onwil van de westerse minderheid om haar hegemonistische aspiraties op te geven en de multipolaire realiteit te aanvaarden.
- Multipolariteit zal zich niet morgen of overmorgen doen gelden. De vestiging van de multipolaire wereld als algemeen erkende basis voor het verdere functioneren van de internationale gemeenschap zal een historisch lange tijd in beslag nemen.
- Het is duidelijk dat we ons buitenlands beleid en buitenlandse handel opnieuw afstemmen. Wij willen niet langer de illusie koesteren dat het Westen, na bewezen te hebben volledig onbetrouwbaar, bedrieglijk en onmogelijk om mee te onderhandelen te zijn, gewetensvol zal deelnemen aan de globaliseringsprocessen of zelfs aan mechanismen van eigen makelij.
- We hebben genoeg belangstellenden waarmee we samen kunnen werken en op wie we kunnen rekenen.
- Het westerse systeem heeft zichzelf volledig in diskrediet gebracht omdat het niet in staat is afspraken na te komen of te respecteren of slechts er op uit is zijn principes en mechanismen te behouden.
- Ze zeggen dat we ons afkeren van het Westen om naar het Oosten te gaan. Wij keren ons niet af omdat het Westen de samenwerking met ons heeft beëindigd en een muur heeft gebouwd. Wij werken samen met degenen die er klaar voor zijn.
[begin van de vertaling]
Beste collega’s,
Dames en heren,
Gasten en gastheren,
Ik ben blij dat ik opnieuw de kans krijg om te spreken op de “Primakov-lezing” en deel te nemen aan het gesprek met vooraanstaande deskundigen uit ons land en uit het buitenland. Ik wil erop wijzen dat deze lezing, ondanks de heersende moeilijke situatie, opnieuw talrijke deelnemers bijeen heeft gebracht (zoals mij is verteld en zoals ik zie, waarbij ik veel van mijn collega’s herken), ook velen uit het buitenland.
Er is in Rusland en in de hele wereld een grote vraag naar intellectuele gesprekken op een hoog niveau om oplossingen te vinden. Aangezien dit nog niet tot de officiële politieke kringen is doorgedrongen, rekenen wij erop dat hier intellectuele discussies kunnen plaatsvinden waarvan wij allen binnen de deskundigengemeenschap zullen profiteren.
Wat de huidige situatie in de wereld betreft, bent u ongetwijfeld allemaal bekend met de toespraak van president Vladimir Poetin tijdens de recente bijeenkomst van de Internationale Discussie Club van Valdaj. Ik zal een paar opmerkingen van mezelf toevoegen ten aanzien van wat het Russische leiderschap onlangs heeft verklaard.
Het is duidelijk dat de belangrijkste reden voor het voortdurende gebrek aan evenwicht binnen het internationale systeem van betrekkingen, de onwil van de westerse “minderheid” is om een multipolaire realiteit te aanvaarden en haar hegemoniale aspiraties op te geven. Het is wel duidelijk dat het machtsevenwicht op het wereldtoneel niet ten gunste van het Westen zal verschuiven. Daarom probeert het “collectieve Westen” onder leiding van de VS op assertieve wijze zijn machtspositie te handhaven. Het is duidelijk dat men gedurende vijf eeuwen er behoorlijk aan gewend is geraakt; het is moeilijk afscheid te nemen van deze gewoonten.
Multipolariteit zal niet morgen of overmorgen tot stand komen. De totstandkoming van een multipolaire wereld als het algemeen aanvaarde raamwerk voor het toekomstige functioneren van de internationale gemeenschap, vergt een lang historisch proces. Iedereen begrijpt wat dit inhoudt. Er is een strijd gaande om deze processen te versnellen. Enerzijds zijn ze objectief, historisch gegrond en onvermijdelijk. Aan de andere kant is er een strijd om deze zo veel mogelijk af te remmen, om het “bevoorrechte bestaan” te verlengen en om zo lang mogelijk, volgens de woorden van president Vladimir Poetin, “als hegemon te blijven fungeren”.
Het Westen heeft middelen en manieren om deze doelen te bereiken. Wanneer het nuttig en winstgevend leek om bepaalde markten te destabiliseren of, omgekeerd, om “de hand te leggen” op de natuurlijke hulpbronnen van een land, worden landen tienduizenden kilometers van de Amerikaanse kusten zonder enige wroeging tot zone van vitaal belang verklaard. Of het nu gaat om Joegoslavië, Irak, Libië, Syrië of de zinloze en onhandige twintig jaar durende “bezetting” van Afghanistan, die voor de NAVO zeer slecht is afgelopen.
Ondanks het feit dat de NAVO in Afghanistan opnieuw heeft “gefaald” in haar poging om haar bestaansrecht aan te tonen, blijft de uitbreiding van het bondgenootschap (als vanouds) de belangrijkste drijfveer van het Westen, niet alleen in de betrekkingen met de Russische Federatie, maar ook met de landen van de voormalige Sovjet-Unie en de landen van het voormalige Warschaupact (die bijna allemaal zijn ingelijfd bij het Noord-Atlantisch Bondgenootschap), en tevens in de betrekkingen met andere delen van de wereld in het algemeen.
De NAVO weigert schaamteloos en zonder zelfs maar te blozen (dit geldt zowel voor NAVO-ambtenaren alsook voor vertegenwoordigers van de VS, de aanvoerder van bondgenootschap) toe te geven dat zij Gorbatsjov en Jeltsin hadden beloofd niet naar het oosten te expanderen. Het bewijs dat ze liegen is overvloedig. Gerespecteerde Amerikaanse, Duitse en Britse politici uit die tijd vermelden in hun memoires dat zijzelf en hun collega’s garanties hebben gegeven, weliswaar mondeling, maar onder ede en onwrikbaar. Een Britse deelnemer schreef in zijn memoires dat zij dergelijke beloften hadden gedaan, maar dat er toen niemand ervan uitging deze er ook nagekomen dienden te worden, maar dat dit nodig was om de toestand te kalmeren. Dat is tenminste eerlijk. Premier T. Blair zei een paar jaar na de aanval op Irak, dat er inderdaad geen massavernietigingswapens waren gevonden, het was allemaal een misverstand geweest, het was nu eenmaal gebeurd. Maar deze “het is nu eenmaal gebeurd-gevallen” komen wel heel vaak voor.
Naast mondelinge beloften om de NAVO niet naar het Oosten uit te breiden, werden er ook schriftelijke toezeggingen gedaan, die op topniveau waren ondertekend. Ik verwijs naar de OVSE-top in Istanbul in 1999, waar regels voor de ondeelbaarheid van veiligheid werden vastgesteld. Dit gebeurde op de basis van de top van Parijs in 1990 (toen niet de Organisatie, maar de Conferentie over Veiligheid en Samenwerking in Europa), waarbij een “nieuw tijdperk” werd afgekondigd en werd verklaard dat “de deling van Europa is beëindigd”, “iedereen is nu verenigd”, met gemeenschappelijke waarden van de Atlantische Oceaan tot de Oeral en vervolgens tot de Stille Oceaan. In Istanboel werd de ondeelbaarheid van de veiligheid verwoord als een fundamenteel beginsel van het werk van de OVSE, volgens welk geen enkel land of geen enkele organisatie zijn veiligheid in de ruimte van de organisatie kan uitbreiden ten koste van de veiligheid van anderen. Het bevat een belangrijk addendum waarin staat dat geen enkele organisatie het recht heeft een dominante rol op te eisen op het gebied van de veiligheid in het OVSE-gebied.
Dit alles werd in 2010 letterlijk bevestigd tijdens de OVSE-top in Astana. Tot nu toe blijft het beginsel onweersproken. Vanaf de periode na de top van Istanbul begonnen we te zeggen dat deze toezeggingen niet werkten en dat er iets moest gebeuren. Maar men bleef de NAVO uitbreiden en beweerde dat alles wat zij deden onze veiligheid niet in gevaar zou brengen. Wij antwoordden dat wij het recht hebben zelf te bepalen wat veiligheid, wat gerustheid, vertrouwen in de manier waarop wij met onze buren omgaan en hoe wij ons in de wereld voelen, voor ons betekenen. Dit mocht allemaal niet baten.
Onlangs verklaarde John Kirby, de opperste coördinator voor strategische communicatie van de Nationale Veiligheidsraad van de VS, dat men geen bedreiging kon vaststellen voor de Russische veiligheid. Het is gemakkelijker om in Irak of Libië een bedreiging voor de veiligheid van de VS aan de overkant van de Atlantische Oceaan te zien, dan te geloven dat Rusland de intellectuele capaciteit heeft om te beoordelen wat er gaande is, wat voordelig is voor het land en wat een bedreiging zou kunnen vormen.
Aangezien zij politieke verbintenissen zo luchtig interpreteren (hoewel zij deze hebben ondertekend), stelden wij voor deze te codificeren op het niveau van presidenten en premiers en ze niet alleen politiek maar ook juridisch bindend te maken. We hebben dit verschillende keren voorgesteld. In 2008 hebben we aangeboden het Europees Veiligheidsverdrag te ondertekenen. Dit werd op een niet erg beschaafde manier afgewezen. We bleven aandringen op een concreet antwoord. Uiteindelijk kregen we te horen dat het beter was om onze ideeën over wettelijke veiligheidsgaranties niet verder te blijven pushen, omdat dergelijke garanties alleen aan NAVO-leden konden worden gegeven. Dit werd medio 2010 gezegd na de top van Astana. Ons ontwerpverdrag over Europese veiligheid werd door het Westen terzijde geschoven.
Daarna waren er andere pogingen, onder meer in december 2021. We presenteerden twee documenten – het ene een Russisch-Amerikaans verdrag, het andere een Rusland-NAVO-overeenkomst. Daarin stelden wij voor om in gecodificeerde juridische zin te bevestigen wat in de jaren negentig op de topconferenties van Istanbul, Astana en Parijs is afgekondigd. Er werd niet naar ons geluisterd. Secretaris-generaal Jens Stoltenberg van het NAVO-Bondgenootschap zei dat binnen deze formule van ondeelbaarheid van veiligheid, de enige voorwaarde die het Westen bereid was te steunen, het recht van elk land was om zijn bondgenootschappen zelf te kiezen. Het fundamentele deel van deze formule, waarin staat dat de eigen veiligheid niet mag gewaarborgd worden ten koste van andere landen, wordt genegeerd, evenals het derde onderdeel van deze formule, namelijk dat geen enkele organisatie het recht heeft deze gemeenschappelijke ruimte te overheersen. En het Noord-Atlantisch Bondgenootschap heeft nu zelfs zijn aanspraken op dominantie ook buiten Europa uitgebreid.
De NAVO-top in Madrid in juni van dit jaar kondigde een nieuwe conceptuele aanpak aan. De verantwoordelijkheid van de organisatie strekt zich nu uit tot de Indo-Pacifische regio (om de door het Westen bedachte terminologie te gebruiken) en om (in klare taal uitgedrukt) te proberen India tegen China op te zetten. Het is niet te verdoezelen. Zelfs het concept van de ondeelbaarheid van de veiligheid is weer boven water gekomen, maar dan in een heel andere betekenis dan in het OVSE-besluit. Er wordt nu gezegd dat de veiligheid van de Euro-Atlantische en de Indo-Pacifische regio ondeelbaar is. Japan ondersteunt dit concept actief. Dit dient als rechtvaardiging voor de vestiging van de NAVO en het opleggen van nato-centrische structuren in de Indo-Pacifische regio ( volgens westerse terminologie, maar in gewone-mensen-taal – in de regio Azië-Stille Oceaan). Terwijl de NAVO vroeger zei dat zij een “defensieve alliantie” was en het duidelijk was dat zij zich verdedigde tegen de Sovjet-Unie en het Warschaupact, is de NAVO sinds het verdwijnen van de USSR blijven beweren dat zij nog steeds een defensieve organisatie was, maar de verdedigingslijn is wel vijf keer naar het oosten verschoven. Tegen wie moet zij zich verdedigden? – Het is moeilijk hierop een antwoord te krijgen.
Indien het NAVO bondgenootschap doordringt tot in de regio Azië-Stille Oceaan (en dit zal al snel worden gerealiseerd), zullen zij opnieuw benadrukken dat de frontlinie blijft bestaan, en de NAVO een defensief bondgenootschap is, maar nu zal deze verdedigingslinie in de Zuid-Chinese Zee liggen. Nato-achtige militaire blokken zoals AUKUS proberen zich uit te breiden ten koste van Japan, Zuid-Korea, Nieuw-Zeeland, een soort “partnerschap op het gebied van maritiem gebiedsbesef” wordt gevormd. Een duidelijke truc om de ASEAN van elkaar te vervreemden en een verdere dialoog tussen de ASEAN en de Volksrepubliek China over de Zuid-Chinese Zee te verhinderen. Om alles op eigen kracht op te lossen en vooral zonder China. Om ASEAN-leden die daartoe “genegen” zijn, in dergelijke structuren op te nemen. Er is sprake van een genuanceerde aanpak. De helft van de ASEAN-leden wordt door het Westen gezien als een veelbelovende groep landen om “de organisatie van binnen uit uit te hollen” en de eenheid van de associatie te verbreken en de structuren te ondermijnen die gedurende tientallen jaren met veel moeite rond de ASEAN zijn gecreëerd op basis van consensus en gemeenschappelijke overeenstemming in de regio. Ik doel op het regionaal veiligheidsforum van de ASEAN, de bijeenkomst van de ministers van Defensie van de ASEAN met hun dialoogpartners en de topontmoetingen in Oost-Azië, waar eenmaal per jaar de leiders van de groep van tien landen en van de acht dialoogpartners van de ASEAN op het hoogste niveau bijeenkomen.
Over de doelstellingen van de NAVO, het gehele Westen ten aanzien van de Russische Federatie in de huidige situatie gesproken, ik denk dat de ” stelregels ” van Brzezinski nog steeds van toepassing zijn, namelijk dat “Rusland met Oekraïne is een imperium – Rusland zonder Oekraïne is een regionale macht”. Dit is niet begonnen in 2022 of zelfs in 2014. Er waren verkiezingen in Oekraïne in 2004. Een presidentskandidaat die in het Westen pro-Russisch toeschijnt, wint. En de pro-westerse kandidaat verliest na de tweede ronde. Wat doet het Westen? Europese presidenten, waaronder Polen en Litouwen, alsmede de vertegenwoordiger van de EU voor het buitenlands en veiligheidsbeleid en de secretaris-generaal van de OVSE gaan naar Kiev. Na lange onderhandelingen dwingen zij de Kievse autoriteiten de oppositie een nieuwe kans te geven en een derde verkiezingsronde te houden. Het Constitutionele Hof beslist. Hoewel volgens de Oekraïense grondwet geen derde verkiezingsronde kan worden gehouden, en de resultaten van de tweede ronde beslist geldig zijn. Vooral omdat er toen ook internationale waarnemers aanwezig waren. Daarmee is het allemaal begonnen. Dit was de eerste “Majdan” en tevens een schending van de Oekraïense grondwet.
Toen kregen we de top van Boekarest in 2008. “Georgië en Oekraïne zullen in de NAVO opgenomen worden”. Waarom was dit nodig? Toen werd het zaad gelegd om van Oekraïne een bruggenhoofd te maken om Rusland in te dammen, om de Russische Federatie militair te bedreigen. Nu zijn we er absoluut zeker van, de feiten liggen op tafel en die zijn er meer dan genoeg.
In 2008 verkeerde de heer Saakasjvili “in een toestand van tijdelijke verstandsverbijstering” toen de NAVO hem het “geschenk” maakte, dat Georgië “mocht meedoen” aan het Noord-Atlantisch bondgenootschap en hij besloot met geweld de gebieden in te nemen waar de OVSE en de VN hun vredesmissies ontplooiden – te weten Zuid-Ossetië en Abchazië. Hoe dit afliep weten we.
Toen was de Oekraïne aan de beurt en er werd door de VS weer een nieuwe “Majdan” in scène gezet. De Amerikaanse vertegenwoordigers waren het eens over de namen van degenen die na de staatsgreep in de Oekraïense regering zouden moeten plaatsnemen. Ik herinner me een telefoongesprek van mevrouw Nuland dat werd afgeluisterd en op Internet werd gezet. Zij was toen verantwoordelijk voor Oekraïense aangelegenheden bij het State Department. Ze dicteerde de namen van toekomstige regeringsleden aan de Amerikaanse ambassadeur. Deze zei met betrekking tot een van de kandidaten dat de EU er beslist bezwaar tegen zou hebben. U weet vast nog wel, wat ze voorstelde met de Europese Unie te doen?(2)Fuck the EU! En de Amerikanen hebben nog steeds dezelfde houding.
Daarop volgde een onderhandelingsproces. De Europeanen, vertegenwoordigd door Frankrijk, Duitsland en Polen, stonden garant voor een akkoord tussen de toenmalige president Janoekovitsj en de oppositie. In de oppositie zaten enkele opvallende figuren, waaronder het hoofd van de Svoboda-partij, O.Ja. Tjahnibok, die toen al “beroemd” was omdat hij op bijeenkomsten publiekelijk opriep tot het vermoorden van Moskovieten, Joden en Polen. Toch mocht hij deel uitmaken van de uitverkoren onderhandelaars. De overeenkomst werd goedgekeurd en gegarandeerd door de Europese landen. Reeds de volgende ochtend was de overeenkomst in de prullenmand beland. Er werd geen poging gedaan om een beroep te doen op het gezond verstand van de oppositie of om hen pragmatisch uit te leggen dat zij over enkele maanden toch al aan de macht zouden zijn. Ik herinner u eraan dat de overeenkomst voorzag in vervroegde presidentsverkiezingen, die Janoekovitsj zeker niet zou hebben gewonnen. Niemand heeft van zich laten horen of heeft hen tot de orde geroepen. De eerste actie van deze oppositie, die in strijd met de EU-garanties regeringsgebouwen in beslag nam, bestond uit het eisen van de afschaffing van de regionale status van de Russische taal. Dit werd toen niet uitgevoerd, maar pas veel later. Maar de drijfveren van de regering, die ondanks de EU-garanties de macht in Oekraïne aan zich trok, werden meteen zichtbaar. Net zoals deze ook duidelijk werden na de oproepen van D.A. Jarosj en zijn extreemrechtse strijders om de Russen uit de Krim te gooien, waarop de zogenaamde “vriendschapstreinen” volgden en een poging werd gedaan om de Hoge Raad te gijzelen. Het Westen zweeg toen bijna 50 mensen levend werden verbrand in het vakbondshuis in Odessa op 2 mei 2014 of toen de gevechtsvliegtuigen van het Oekraïense regime (onder de toen reeds verkozen president Porosjenko) op 2 juni 2014 het stadscentrum van Loegansk bombardeerden. Dat was overall op televisie te zien. Maar er kwam geen reactie van het Westen.
Hieruit begonnen we te concluderen (toen nog niet definitief) dat het Westen dit alles nodig had en dat het een soort “sociaal contract” was aangegaan met de Oekraïense nazi’s, wat inhield dat de Oekraïne alles wat Russisch was zou “begraven”: de taal, de cultuur, het onderwijs, de media, de geschiedenis, de betrekkingen met Rusland en met andere delen van de Russische wereld. En dit land zou bereid zijn oorlog met Rusland te voeren om de invloed van Rusland in de regio en in de wereld te ondermijnen. In ruil daarvoor zal het Westen “de ogen sluiten” voor corruptie, diefstal (waarvoor deze lui al lang berucht zijn), geld en wapens pompen en dit “project” op alle mogelijke manieren steunen. Ik zie geen andere verklaring. Er liggen te veel feiten op tafel die dergelijke plannen suggereren.
Dan waren er de Minsk akkoorden. Toen had men opnieuw lak aan de garanties van Duitsland en Frankrijk. Porosjenko heeft onlangs toegegeven dat hij nooit van plan is geweest deze uit te voeren. Hij moest tijd winnen om meer wapens te verkrijgen voor een aanval op Rusland en om de Krim te heroveren. Zelenski was net zo min van plan de afspraken na te komen. Hij bewees slechts lippendienst aan de Minsk-akkoorden. Dezelfde Duitse en Franse leiders nodigden hem naar Parijs uit, waar hij in december 2019 de noodzaak bevestigde een rechtstreekse dialoog met Donetsk en Loegansk aan te gaan, om de speciale status voor deze regio’s permanent in de Oekraïense wetgeving vast te leggen. Tegelijkertijd zegt de secretaris van de Nationale Veiligheids- en Defensieraad van de Oekraïne, A.M. Danilov, nu dat het erom ging extra tijd te winnen en dat niemand de afspraken zou nakomen. Wederom had men lak aan Duitsland en Frankrijk en aan alle garanties.
Als we het erover hebben wie er allemaal maling heeft aan de EU, dan is dat niet alleen de Oekraïne (en dan uiteraard niet alleen uit eigen beweging, de Amerikanen hebben de brutaliteit van het regime in Kiev volop ondersteund), maar ook de Albanese Kosovaren. Kurti heeft gezegd dat hij niet geïnteresseerd is in gesprekken met Belgrado. In 2013, op hetzelfde moment dat de Majdan in de Oekraïne op gang kwam, bereikten Belgrado en Pristina dankzij de bemiddeling van de EU een akkoord over de oprichting van een Gemeenschap van Servische Gemeenten binnen Kosovo. Tegenwoordig probeert iedereen dat te verdringen. Dezelfde Duitsers en Fransen – de mede-auteurs van het destijds afgekondigde “toekomstbepalende” besluit – willen er nu niets meer van horen en dringen bij Belgrado erop aan nieuwe oplossingen en een concept-verdrag te bedenken, volgens welke Kosovo weliswaar niet als onafhankelijke staat erkend wordt, maar ondertussen wel opgenomen wordt in alle internationale organisaties. Een eenvoudige compromis voor eenvoudige mensen.
De Gemeenschap van Servische gemeenten in Kosovo was de sleutel voor Belgrado om de onderhandelingen met Pristina voort te zetten. Duitsland en Frankrijk hebben een leidende rol gespeeld in zowel de kwestie Kosovo als de akkoorden van Minsk. Wat hield de speciale status voor Donbass in de akkoorden van Minsk in? Het recht op de eigen taal op alle terreinen. Dit is nu volgens internationale verdragen geen novum, maar veeleer een natuurlijk recht. Ten tweede het recht op eigen wetshandhaving, het recht op inspraak bij de aanstelling van rechters en aanklagers, en vergemakkelijkte economische banden met aangrenzende gebieden van de Russische Federatie. Bijna precies hetzelfde stond in het besluit over de oprichting van de Gemeenschap van Servische Gemeenten in Kosovo. In beide gevallen stond de EU garant, maar werd zij geïgnoreerd, arrogant en zonder uitleg afgepoeierd. Er was dan ook geen uitleg nodig. De EU heeft noch in Kiev noch in Pristina geïnformeerd waarom men niet van plan was uit te voeren, wat was overeengekomen. Dat is het hele verhaal.
De EU denkt waarschijnlijk dat zij daarmee de eeuwige dankbaarheid van de Verenigde Staten heeft verworven, die de afgelopen anderhalf jaar het hele Westen op een lijn hebben gebracht en elke beweging naar rechts of links hebben verhinderd. Pogingen daartoe zijn niet eens ondernomen. De schuchtere geluiden over de noodzaak van strategische autonomie in de EU zijn al “verzandt”. Er zijn bravoureuze pogingen om een onacceptabele exceptionalisme aan te tonen dat men zichzelf heeft aangemeten. Herinnert u zich nog de uitspraak van J. Borrell: “Europa is een bloeiende tuin en de rest is een jungle”?
Wat Europa nu overkomt, is het gevolg van de crisisverschijnselen die tijdens de pandemie hebben ingezet, toen de VS begonnen te proberen de situatie te beheersen door ongedekt geld bij te drukken en goederen te kopen voor slechte tijden. De klimaatinitiatieven hebben eveneens een negatieve rol gespeeld en waren niet vooruit te zien. Alles werd op een onprofessionele en amateuristische manier aangepakt.
De situatie werd nog verergerd door de onrechtmatige sancties van de VS die werden ingesteld nadat Rusland jarenlang had geprobeerd uit te leggen dat men niet kon doorgaan met het creëren van gevaren voor de veiligheid van Rusland direct aan onze grenzen of waar dan ook, na onze talloze pogingen om politieke toezeggingen na te komen die op het hoogste niveau in de OVSE waren gedaan en deze te codificeren. Het enige antwoord dat we kregen was een arrogant “nee”, terwijl Oekraïne verder volgepompt werd met wapens en de NAVO plannen maakte om meer militaire bases op te richten, onder meer aan de Zee van Azov (wie goed is in geografie kan zich de gevolgen voor Rusland voorstellen).
Een groot probleem werd gecreëerd door de oprichting van militair-biologische laboratoria onder auspiciën van het Pentagon (er zijn er tientallen in Oekraïne). Nu kronkelen de Amerikanen rond als een “een kat op een heet tinnen dak”, zoals we vroeger zeiden. Ze willen dit onderwerp op geen enkele manier bespreekbaar maken. Toen onze strijdkrachten de betreffende stukken in Oekraïne voor het eerst in beslag hadden genomen, heeft Nuland tijdens een hoorzitting in de Senaat gezegd dat alles in het werk moest worden gesteld om te voorkomen dat het materiaal uit deze laboratoria in handen van de Russen zou vallen. Dit is duidelijk een “schuldbekentenis”, wat aangeeft dat er hier iets te onderzoeken valt. Maar dit gebeurt niet in de VN-Veiligheidsraad noch tijdens conferenties van de lidstaten van het Verdrag tot verbod van de ontwikkeling, de productie en de aanleg van voorraden van bacteriologische (biologische) en giftgassen (Biological Weapons Convention). Wij hebben een verschijnsel geconstateerd dat wij de privatisering van het bestuur van internationale organisaties noemen. Dit wordt bijzonder duidelijk bij de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens, waar de westerlingen het bestuur volledig aan hun belangen ondergeschikt hebben gemaakt en, in strijd met het Verdrag inzake chemische wapens, dit bestuur hebben belast met het aanwijzen van de schuldigen. Dit kan volgens de statuten niet want dit is uitsluitend het voorrecht van de VN-Veiligheidsraad. De westerlingen proberen de secretaris-generaal van de VN te manipuleren door een resolutie uit 1980 weer leven in te blazen, waarin sprake was van de mogelijkheid om het bestuur te betrekken bij de bestudering van problemen op het gebied van de proliferatie van chemische en biologische wapens. Veertig jaar lang heeft zich daar niemand om bekommerd, en nu wordt het naar voren geschoven, juist nu wij erop aandringen dat er binnen de partijen bij het Verdrag (maar niet binnen de leiding) een mechanisme wordt ingesteld voor transparantie en verantwoording over de activiteiten die elk land dat partij is bij het Verdrag inzake biologische wapens buiten zijn grenzen ontplooit.
De bestrijding van concurrenten is overal te zien. Dit geldt niet alleen voor de Russische Federatie, we werden uit de de energiemarkten verdrongen, en niet pas jongstleden, dit is al lang aan de gang. Denk aan het derde energiepakket van de EU, dat specifiek bedoeld was om de ontwikkeling van Nord Stream 1 te beperken (dit was in 2009). Vervolgens hebben ze van 2012 tot 2016 de Duitsers verboden meer dan 50% van de OPAL-oliepijpleiding te gebruiken, die Nord Stream zou voortzetten. Dat is pure stompzinnigheid! Er was nergens anders gas te krijgen dan via onze pijpen. Zij verwezen naar de eisen ter bestrijding van monopolievorming, dat niemand meer dan 50% van de pijpleidingscapaciteit mag gebruiken. Er wordt gediscrimineerd. In 2019 werden amendementen op het derde energiepakket aangenomen dat met terugwerkende kracht – wat zonder precedent is – en tegen het officiële advies van EU-juristen in, de discriminerende normen heeft uitgebreid tot Nord Stream 2.
En dan heb ik het niet eens over de explosies. Men kan eindeloos discussiëren over wie ervan profiteert. Iedereen met enig verstand weet waar het over gaat. De Zweden, Duitsers en Denen (hoewel ze zeggen dat ze Nord Stream exploitant hebben toegelaten om een kijkje te nemen wat er was gebeurd) hebben het aanbod van onze regering om een gezamenlijk onderzoek uit te voeren afgewezen. Hoewel de pijpleidingen van ons zijn, mochten wij niet erbij. Net zoals ze Maleisië niet toestonden de crash van juli 2014 te onderzoeken toen de Maleisische Boeing werd neergeschoten. Vervolgens hebben Australië, Nederland, België en de Oekraïne een vierkoppig onderzoeksteam opgericht, maar Maleisië werd niet uitgenodigd. Het land werd pas vijf maanden later uitgenodigd en dan niet eens als volwaardige deelnemer aan het onderzoek, maar als waarnemer. Wij proberen nog steeds de waarheid te achterhalen, bijvoorbeeld waarom de Amerikaanse satellietgegevens, die door een Nederlandse rechtbank als bewijs waren toegelaten en waarop het pleidooi van de aanklacht berust, nog steeds geheim worden gehouden. De rechtbank deed een fantastische uitspraak: ze heeft een “beëdigde verklaring” afgegeven omtrent de juistheid van de gegevens. Dit is volgens hun voldoende. Meer valt er niet te zeggen over het “Angelsaksische recht”. Of hoe wordt dit tegenwoordig genoemd?
Wij krijgen geen antwoord op onze talrijke verzoeken om informatie over wat er met de Skripals is gebeurd, noch op onze talrijke verzoeken aan Zweden, Frankrijk, Duitsland en de Organisatie voor het verbod op chemische wapens, de resultaten in te zien van het het onderzoek naar de vergiftiging van Alexander Navalny, wat tot een aanklacht tegen ons heeft geleid. In 2007, toen A.V. Litvinenko werd vergiftigd en in een Londens ziekenhuis overleed, werden wij ook om informatie verzocht. Ons werd meegedeeld dat men besloten had het proces over deze kwestie openbaar te maken, wat automatisch inhield dat er ook geheime documenten zouden zijn die niet openbaar zouden worden gemaakt. Je mag dit wel een trend noemen.
We zien hetzelfde met Nord Stream. Het is waar dat niemand hier “haili laikli”(3)хайли лайкли, de Russische spelling van de Engelse uitdrukking “highly likely”. Highly likely is een gevleugeld woord geworden wanneer de Russen de Westerse diplomatie beschrijven. Men zegt niet met klem “de Russen hebben het gedaan”, maar we hebben reden voor de … Lees verder... zegt, maar op de vraag waarom zij niet proberen de waarheid te achterhalen, wordt geantwoord dat hun geheime diensten geloven dat de Russen de schuldigen zijn. De Russische president Vladimir Poetin heeft meer dan eens publiekelijk op dergelijke beschuldigingen gereageerd. Het niveau van hun analyses en de bereidheid om de nuchtere logica te laten varen en daarvoor vermoedens in de plaats te zetten, was tot dusver ongekend.
Laten we niet vergeten dat Europa nu vele malen meer te lijden heeft dan de VS. De Franse president Macron is naar Washington gevlogen, om te proberen de Amerikaanse president Joe Biden ervan te overtuigen concessies te doen aan Europa bij de uitvoering van de Inflation Reduction Act, die ongekende voordelen zou opleveren voor in de VS gevestigde industriële bedrijven. Gas voor industrieel gebruik is daar al vier keer goedkoper dan in Frankrijk. De Franse minister van economie heeft hier al vaak op gewezen. Deze wet zal leiden tot de deïndustrialisatie van Europa en industriële bedrijven zullen zich haasten om subsidies en meer bevoorrechte voorwaarden in de Verenigde Staten te verkrijgen. Dit is allemaal nu gaande.
Laten we de oprichting van AUKUS niet vergeten. Deze vond plaats na het besluit om Frankrijk een defensiecontract van 56 miljard dollar te ontnemen en dat contract over te dragen aan “betrouwbare” Angelsaksische partners. Ik zeg dit alles zonder enig leedvermaak; ik wil het roofzuchtige karakter van de huidige mondiale ontwikkelingen aantonen omdat ze concurrentie, het vermoeden van onschuld en de vrije markt zijn vergeten. En dat niet alleen op het economisch vlak.
Onze atleten worden uitgesloten van competities, zelfs van de Paralympische. Als Thomas Bach zegt dat de Olympische Spelen van 2024 in Parijs uniek zullen zijn, en dat ze voor iedereen toegankelijk zullen zijn zonder enige politisering, dan bedoelt daarmee niet alle atleten, maar alleen de transgenders. Ik vind dit een schande voor het Internationaal Olympisch Comité. Het Wereld Anti-Doping Agentschap werkt volgens dezelfde principes. Het is overduidelijk dat het probeert concurrenten uit de Russische Federatie te dwarsbomen. Natuurlijk maakt iedereen fouten. Elk land begaat dit soort overtredingen. Atleten uit andere landen die van doping worden verdacht, worden mild behandeld, maar Russische atleten worden hard aangepakt… Ik denk dat iedereen het verschil wel ziet.
Er vindt een heroriëntatie plaats van ons buitenlands beleid en van onze buitenlandse economische activiteiten. Dit is duidelijk. Wij zullen niet langer de illusie koesteren dat het Westen, dat bewezen heeft volkomen onbetrouwbaar en bedrieglijk te zijn en bovendien geenszins van plan is om afspraken na te komen, te goeder trouw zal deelnemen aan de processen en mechanismen van de globalisering, die het zelf in het leven heeft geroepen. Of dat het Westen deze niet op dezelfde brutale en onbeschaamde wijze zal uitbuiten, zoals het met de dollar gebeurt is, of met de euro, met het internationale monetaire en financiële stelsel en met de geblokkeerde activiteit van de WTO. Ik denk dat de Amerikaanse globalisering voorbij is. Ja, er zijn nog enkele rudimentaire processen die we onvermijdelijk zullen moeten doorlopen. Tegelijkertijd wordt een nieuw financieel en logistiek systeem opgebouwd, dat niet afhankelijk mag zijn van de grillen en het superioriteitsgevoel van onze voormalige westerse collega’s. We hebben nu echte partners. Dat zijn BRICS,(4)BRICS is een acroniem gevormd uit de beginletters van de Engelstalige namen voor de vijf landen Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika (South Africa). Deze landen bevinden zich in een vergelijkbaar stadium van economische ontwikkeling en vertegenwoordigen in de huidige wereld een alsmaar … Lees verder... de SCO,(5)Shanghai Cooperation Organisation. De Shanghai Organisatie voor Samenwerking of Shanghai Zes is een intergouvermentele organisatie die op 14 juni 2001 werd opgezet door de leiders van de Volksrepubliek China, Rusland, Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan en Oezbekistan. Afgezien van Oezbekistan … Lees verder... de EAEU(6)De Euraziatische Economische Unie is een economische unie opgericht door Wit-Rusland, Kazachstan en Rusland bij het op 29 mei 2014 te Astana ondertekend verdrag. Op 10 oktober 2014 werd in Minsk het Verdrag van Toetreding van de Republiek Armenië aan de Euraziatische Economische Unie getekend. De … Lees verder... en het GOS.(7)Het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) (Russisch: Содружество Независимых Государств) is een los verband van ex-Sovjetstaten dat ontstond bij het uiteen vallen van de Unie in december 1991. En ook de CSTO(8)De Organisatie voor het Verdrag inzake Collectieve Veiligheid (of Verdragsorganisatie voor Collectieve Veiligheid, Russisch: Организация Договора о коллективной безопасности, ОДКБ, ODKB; CSTO) is een militair bondgenootschap van Rusland en vijf andere … Lees verder... is een belangrijke structuur die bijdraagt tot de veiligheid in het betreffende deel van de post-Sovjetruimte.
Laten we niet vergeten dat de Russische president Vladimir Poetin zes jaar geleden sprak over het Euraziatische continent en het benutten van de trends in Azië en de regio van de Stille Oceaan om de drijvende kracht achter de wereldwijde groei te worden. Hij zei dat we het natuurlijke concurrentievoordeel van de Euraziatische landen niet mogen verliezen. Eurazië is een enorm continent met de grootste bevolking. De ligging ervan is in geopolitiek- en geo-economisch opzicht zo gunstig dat de voordelen van het bundelen van de krachten voor iedereen duidelijk moeten zijn. Vervolgens pleitten wij ervoor dat alle bestaande structuren voor regionale integratie in deze ruimte een netwerkstructuur zouden vormen ten behoeve van wederzijds voordelige samenwerking met alle organisaties voor regionale integratie in heel Eurazië (de EAEU, de SCO en de ASEAN heb ik reeds genoemd). Een samenwerking dankzij het bevorderen van een gemeenschappelijke benadering in plaats van het opleggen van kunstmatige regelingen, zoals dat het geval was bij de Indo-Pacifische voorstellingen. Wij noemen dit proces het “Groter Euraziatisch Partnerschap”. Naast de drie organisaties die ik al genoemd heb, moet dit partnerschap toegankelijk zijn voor alle landen van Eurazië, zonder uitzondering – ook voor landen in West-Europa. Maar dit is dan een volgende fase.
Er zijn genoeg mensen om mee te werken, mensen waarop we kunnen vertrouwen. Maar we zien tegelijkertijd ook al pogingen om onze betrouwbare partners “op het verkeerde been te zetten”. De Amerikanen deinzen er niet voor terug om de hele wereld rond te gaan. Velen van jullie hebben hier reeds kennis mee gemaakt. Zij beweren dat Rusland al heeft verloren, dat het geen zin heeft om voor de verliezende partij te kiezen, dat zij (de Amerikanen, dus niet Oekraïne!) zullen winnen en dat niemand zich zorgen hoeft te maken. Zij zijn zich ervan bewust dat andere landen schade ondervinden door de sancties, maar toch is het niet geoorloofd Rusland te helpen de sancties te omzeilen door onconventionele alternatieve methoden. De Amerikanen zullen volgens eigen zeggen de verliezen ruimschoots kunnen compenseren. Dat is dus wat ze beweren, ik heb dit uit betrouwbare bronnen. Ze schromen niet om iets dergelijks te beweren, zelfs tegenover onze naaste bondgenoten. Jullie begrijpen allemaal waar ik het over heb. Er zijn landen en personages die onder psychologische druk staan en die in de verleiding zouden kunnen komen om “vanaf de zijlijn toe te kijken”. Dat is hun keuze. Op lange termijn (zelfs op middellange termijn) zal deze keuze funest zijn voor hun economische ontwikkeling en hun soevereiniteit. Landen, beschavingen met een lange geschiedenis (en dat zijn er velen), krijgen te horen dat nu “het aas uitgegooid wordt” en dat zij zelfs bepaalde voordelen zullen behalen als zij zich aan de sancties houden. Naast deze puur pragmatische (en in zekere zin cynische) overwegingen heeft een aantal landen een gevoel van zelfrespect behouden. De eerste Amerikaanse staatssecretaris W. Sherman bezocht India begin 2022 (toen de SMO al was aangekondigd) en sprak op een persconferentie in een poging India ervan te overtuigen zich bij de sancties aan te sluiten. Zij verklaarde dat men deze gesprekken had gevoerd en dat ze aan India had moeten uitleggen waar ‘s lands belangen lagen. Op deze manier worden partners benaderd, die als het ware grote mogendheden zijn. Denk je eens in hoe het kleinere landen vergaat.
De huidige situatie is voor ons geen tragedie. Volgens mij is dit meer een probleem voor de westerse beschaving en hun stelsel van wereldorde, dat gebaseerd is op de door de Amerikanen opgelegde beginselen van globalisering. Dit systeem heeft zichzelf volledig in diskrediet gebracht omdat het niet in staat is overeenkomsten na te komen of een neiging te wekken om deze beginselen en mechanismen in stand te houden. Als morgen zou blijken dat er weer iets anders is dat Washington niet bevalt, zal een nieuwe aanpak bedacht worden zonder ook maar een seconde rekening te houden met de eigen bondgenoten.
Wij willen onze aanpak fundamenteel veranderen. Ze zeggen dat we ons afkeren van het Westen en ons in plaats daarvan op het Oosten richten. Niet wij keren ons af, het Westen heeft immers de samenwerking met ons beëindigd en een muur opgetrokken. Wij werken met degenen die er bereid toe zijn. Wanneer in de westerse landen of in Europa nieuwe leiders aan de macht zullen zijn en men bij de in de Verenigde Staten gecreëerde structuren verder zal kijken dan naar de tweejarige verkiezingscycli en meer in de diepte zal gaan (in plaats van iemands zoon achter tralies te willen zetten, of iemands incompetentie aan te willen tonen, maar dan verder niets te doen), dan zullen wij bereid zijn voor een serieus gesprek.
In afwachting van deze betere tijden, is het altijd een genoegen om een dialoog te voeren met bekwame mensen uit de deskundigengemeenschap. En mijn overtuigingen worden versterkt wanneer ik verschillende politieke forums bijwoon. Gepensioneerde ministers analyseren de huidige gebeurtenissen redelijk, constructief, inhoudelijk en verantwoord. Velen van hen mochten dat niet doen toen ze nog officiële posities bekleedden.
[einde van de vertaling]
Sergej Lavrov beantwoordde na zijn toespraak nog een aantal vragen. Geïnteresseerden kunnen deze in het Engels vinden op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Opmerkingen van minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en antwoorden op vragen tijdens het Internationale Forum Primakov Lezingen, Moskou, 7 december 2022.
Voetnoten
