Speelt de kunst een rol in maatschappelijke veranderingen? Dan zouden we nu een stroom van nieuwe kunstuitingen moeten zien, want we bevinden ons definitief in een periode van verandering. Of zijn misschien al die mensen die zich nu op internet uiten ook een vorm van kunst?
Een van de stellingen van professor Rainer Mausfeld is, dat de bevolking heel veel creativiteit aan de dag moet leggen om het bestaande stelsel te revolutioneren.(1)Zie de videoclip in De asketische professor zet je aan het denken Hij noemt het bestaande stelsel de macht-elites. Deze zijn op dit moment ook met een diepgaande omwenteling bezig, namelijk de vierde industriële revolutie of de Great Reset, of wat voor mooie termen men verder nog bedacht heeft.
Terzijde: is het niet opvallend dat als de elites van revoluties spreken, de term een zeer positieve connotatie heeft? In de zin van: verandering is vooruitgang? Wanneer de bevolking daarentegen vreedzaam om veranderingen vraagt, is revolutie plotseling een zeer beladen term en wie hem gebruikt wordt als terrorist, gek of gevaarlijk element afgeschilderd.
Maar terug naar de creativiteit. Zouden de kunst en de kunstenaars een rol kunnen spelen in een maatschappelijk veranderingsproces? En willen ze dit überhaupt?
Er is op dit moment een protestbeweging gaande die op kunstzinnige manier het hele coronamaatregelen-circus ad absurdum probeert te voeren.
Je zou het verschijnsel van gemaskerde mensen in witte pakken, begeleid door een automatische stem die leuzen verkondigt, als een soort conceptuele kunst kunnen beschouwen. Conceptuele kunstwerken zijn primair bedoeld als een uitdaging van het intellect, en hoeven niet mooi te zijn. Inmiddels heeft het concept van de witte maskers over heel Europa verspreiding gevonden.
Dezelfde kunstenaarsgroep, die voor het eerst met dit idee voor de dag kwam, heeft onlangs weer een manifestatie gehouden.
Men kan zich natuurlijk afvragen: is dit wel kunst, heeft het wel enig nut? Maar creatief is het zeker…
Historisch gezien is het wel zo dat maatschappelijke omwentelingen een verandering in de kunstuitingen met zich mee brengen. Maar dan kom je aan de “kip en het ei” vraag: verandert de kunst omdat de maatschappij verandert, of zijn de kunstenaars een soort avant-garde, de wegbereiders van nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen? De psychologie is van mening dat kunst het menselijke bewustzijn beïnvloedt, kunst wordt dan ook in bepaalde therapieën toegepast. Ik ben er van overtuigd dat kunst iets in de menselijke geest teweeg brengt, maar in hoeverre ons handelen en denken daardoor verandert, blijft open.
Maar dat is geen antwoord op de vraag wat is de rol van de kunst en de kunstenaar in de maatschappij. Ik heb er geen antwoord op.
Als ik het trouwens over kunst heb, bedoel ik daar eigenlijk de gezamenlijke schone kunsten mee, volgens de definitie van Wikipedia:
De term schone kunsten heeft betrekking op elke kunstvorm die uitsluitend dient voor de opwekking van esthetisch genoegen of om een kunstzinnig idee tot uitdrukking te brengen. Schone kunsten dienen dus niet het economisch nut of gebruiksgemak in tegenstelling tot de toegepaste kunst.Het begrip schone kunsten heeft vooral betrekking op de beeldende kunsten en de podiumkunsten . Schilderen, dansen, beeldhouwen, theater, architectuur, fotografie en bepaalde toepassingen van de druktechniek.
Voetnoten
