Dit artikel is van Follow the money
Victor Halberstadt wordt dit weekend tachtig. De voormalig honorair secretaris-generaal van de Bilderbergconferenties geldt al decennia als de belichaming van de verborgen macht. Hij heeft het meest imposante netwerk van Nederland en verre omstreken. Interviews geeft hij zelden. Via een onbekend vriendenboek en een gesprek met zijn kompaan Harry van Wijnen licht FTM een tip van de sluier op. ‘Hij kent duizend mensen en dat zijn de duizend belangrijkste mensen die er op aarde rondlopen.’
‘Victor, victorious’ staat met gouden letters op het bordeaux-rode linnen omslag van een met garen gebonden boekje. Het negenenzeventig pagina’s tellende werk is een liber amicorum; een boekje vol met persoonlijke aantekeningen van zijn beste vrienden. Leids hoogleraar en enigmatisch supernetwerker Victor Halberstadt mocht het op 16 juni 1989 in het Amstel Hotel in ontvangst nemen, ter gelegenheid van zijn vijftigste verjaardag. Onder zijn vrienden bevinden zich vooraanstaande politici, journalisten, economen en diplomaten. Ze zijn goed bekend met de vertrouwelijkheid waarmee Halberstadt al vele jaren opereert.
De media mijdt hij waar mogelijk. Interviews geeft hij in principe niet. Discretie is alles
Achter de schermen adviseert hij politieke kopstukken, industriëlen en de hoogste bestuurders van maatschappelijke instituten. Hij was van 1972 tot 2004 kroonlid van de Sociaal Economische Raad (SER), het gremium dat onafhankelijk advies geeft aan de regering en het parlement. Ook het Koningshuis staat hij met raad bij. Hij heeft invloed,tot in de hoogste echelons van de samenleving. En niet alleen in Nederland: als honorair secretaris-generaal van de Bilderbergconferenties gaf hij sinds 1981 leiding aan het zogenoemde Steering Committee, het gezelschap dat de gasten en onderwerpen van de veelbesproken ‘geheime’ bijeenkomsten kiest. De media mijdt hij waar mogelijk. Interviews geeft hij in principe niet. Discretie is alles. De inhoud van het vriendenboekje is dan ook niet bedoeld voor verdere verspreiding.
In het gesprek met NRC onthult Halberstadt dat hij de auctor intellectualis is van de ‘200 van Mertens’, door velen aangemerkt als een lijst die synoniem is voor de oncontroleerbare machtselite. Zelf hoort ‘de man met het meest waardevolle adressenboekje’ ook bij die elite. ‘Hij zit overal met zijn tentakels in,’ zegt voormalig VVD-Kamerlid Robin Linschoten.
De hoogleraar maakt alom indruk met zijn elegantie. Ook op de schrijver van het NRC-portret, die opmerkt dat de man geen visitekaartjes gebruikt: ‘Wil je Victor Halberstadts telefoonnummers weten, dan schrijft hij die nog ouderwets voor je op. Zwarte vulpen, wit correspondentiekaartje, de initialen “VH”. Drie nummers onder elkaar, even blazen, wapperen met het papiertje tot de inkt droog is. Quasi nonchalant: “Ik vertegenwoordig niemand, dus waarom heb ik die dingen nodig? Ik werk thuis en ben geen filiaalhouder.”
Mensen die de massa’s mijden
‘De jaren zeventig maakten je tot de Victor die een household name werd, niet bij de massa’s, maar bij hen die de massa’s meden,’ schrijft Vrij Nederland-journalist Joop van Tijn in het vriendenboek. Van Tijn had Halberstadt in zijn jeugd op de zomerkampen van Haboniem leren kennen. ‘Mensen uit die categorie gaven je naam als een fiche aan elkaar door, om zichzelf en hun gesprekspartners duidelijk te maken dat zij erbij hoorden.’ En: ‘Iedere zondagmiddag belde je uren met Joop den Uyl, en er waren er die dat tot hun schade niet van je wilden aannemen. Maar niet alleen door die gesprekken met de toenmalige premier verwierf je een informatievoorsprong waardoor je langzaam ontsteeg aan je generatie. Verbaasd, soms misschien lichtelijk afgunstig, de stevigen nooit zonder een glimlach, zagen we je gaan, naar een niveau dat voor anderen niet was weggelegd.’
