Sinds de val van Muammar Khadaffi in 2011 is Libië ondergedompeld in stammenstrijd en de rivaliteit tussen de door het Westen gesponsorde, tamelijk machteloze president Fayez al-Sarradsj en generaal Khalifa Belqasim Haftar, die een groot deel van het land onder controle heeft. Nu is de generaal begonnen ook de rest, inclusief de hoofdstad Tripoli in te nemen.
De nieuwsberichten weerspreken elkaar dikwijls. Aan het einde van de eerste week van Haftars optrekken naar Tripoli, gaat het om de vraag of hij de luchthaven of delen van de metropool zelf veroverd heeft of niet. In ieder geval is er sprake van aanhoudende gevechten, waarbij de zijde van Sarradsj ook gevechtsvliegtuigen inzet. Niettemin lijkt Haftars Libische Nationale Leger de overhand te hebben.
Arabisch en Berbers
De oost-west-deling van het land is mede terug te voeren op etnische en politieke gegevens. Het oosten is meer Arabisch gestempeld, het Westen meer Berbers. In het zuiden, dat ook reeds onder invloed van Haftar staat, leven nilosaharaanse volken, die met hun landgenoten in de kuststrook weinig gemeen hebben.
Blijf op de hoogte van nieuws, opinie en achtergronden: Volg Novini!
Farjan en Awaqir
Haftars persoonlijke rol in de wirwar aan stammen is enigszins delicaat. Hij en enkele van de leidende figuren in zijn leger horen tot de Arabische stam van de Farjan, die in het westen wonen. Hij wordt echter gesteund door de machtige stam van de Awaqir, die in de omgeving van Benghazi woont. Van daaruit begon ook de opstand tegen Khadaffi.
Khadaffi en CIA
Ook Haftars loopbaan is niet vrij van tegenspraken. Hij was onder Khadaffi opperbevelhebber in de oorlog met Tsjaad. Daarin werd hij gevangen genomen en door de CIA naar de VS gebracht. Daar werkte hij enkele jaren voor de geheime dienst. In 2011 nam hij deel aan de opstand tegen Khadaffi, die in aanzienlijke mate door de CIA georganiseerd was.
Sintan-brigade
Aansluitend moest hij de strijdkrachten van het land herorganiseren. Daarbij kreeg hij het al snel aan de stok met radicaal-islamitische stromingen, die hij met zijn Sintan-brigade bestreed. De regering in Tripoli beschuldigde hem van een poging tot staatsgreep en daarmee was de breuk een voldongen feit.
‘Geweld is geen oplossing’
Ongeacht zijn politieke wendbaarheid, lijkt generaal Haftar momenteel de enige te zijn die in staat is de orde te herstellen in Libië. De “internationaal erkende” Sarradsj is in ieder geval een machteloze figuur. Het feit dat hij door de VN naar voren is geschoven versterkt dit beeld in de ogen van veel Libiërs eerder. Achter Sarradsj staan namelijk de G7-landen. Deze benadrukken nu dat het conflict in Libië niet met militair geweld opgelost kan worden. Weinig geloofwaardig, want zij waren het toch die Libië gebombardeerd, Khadaffi vermoord en het huidige conflict mede veroorzaakt en vergroot hebben.
