Dit artikel verscheen bij Follow the money
De doorrekening van het klimaatbeleid rond elektrisch vervoer hangt af van één persoon: consultant Robert Kok van Revnext. Die zat er met zijn voorspellingen voor Financiën zover naast dat de overheid onverwachts honderden miljoenen extra subsidie voor elektrisch rijden uitkeert. Daarvan profiteert vooral één klant van Kok: Tesla Motors. Hoe kan de overheid blind vertrouwen op een geheim rekenmodel van één consultant, wiens kantoor in verband is gebracht met ambtelijke omkoping?
De black box van Revnext blijft gesloten. Zoveel is duidelijk na antwoorden van staatssecretaris Menno Snel (Financiën) op Kamervragen van Omtzigt (CDA) en Lodders (VVD) vorige week. Het zogeheten Carbontax-model, waarmee de effecten van de fiscale stimulering van elektrisch rijden worden berekend, is en blijft eigendom van Revnext. En dit consultancybureau geeft geen inzage in de precieze werking van de spreadsheet.
Daar legt Snel zich bij neer. Zo ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), dat voor doorrekening van de mobiliteitsplannen van het Klimaatakkoord volledig leunt op het geheime rekenmodel. Dat is niet hoe het PBL normaal gesproken functioneert, beaamt een woordvoerder.
Als het model goed zou presteren, dan kraaide er vermoedelijk geen haan naar. Maar het Carbontax-model heeft de effecten van subsidie op elektrisch rijden schromelijk onderschat. Er zijn in 2018 25.068 elektrische auto’s verkocht: 120 procent meer dan geprognosticeerd. Dat kostte circa 200 miljoen euro aan gemiste bijtelling en andere belastingen – een overschrijding van 59 miljoen ten opzichte van het verwachte budget van 141 miljoen, schreef de staatssecretaris aan de Kamer.
Dat bedrag zal de komende jaren verder oplopen, aangezien Tesla-rijders meestal vijfjarige leasecontracten aangaan. Ga maar uit van vele honderden miljoenen aan gederfde belastinginkomsten, schreef RTLZ vorige week.