Het einde van de diplomatie

Wikipedia geeft bij de term “Diplomatie” de volgende definitie:

Diplomatie is de kunst en kunde van het voeren van overleg tussen twee groepen om daarmee een bepaald doel te bereiken. Meer specifiek worden met diplomatie de geformaliseerde relaties tussen (meestal onafhankelijke) politieke entiteiten bedoeld, meestal staten.

Deze kunde schijnt men in de VS en Europa tegenwoordig verleerd te zijn. Het is – mijns inziens – niet mogelijk tot een relatief vredige oplossing van conflicten te komen, als de partijen weigeren met elkaar te praten.

In het Oekraïne-conflict hebben we nu een punt bereikt dat het collectieve Westen langzaam moet inzien, dat Rusland niet zo eenvoudig te verslaan is als men gehoopt had.  Bij president Zelenski wordt er nu behoedzaam op aangedrongen om met Rusland te gaan onderhandelen, maar daartoe zal Rusland niet bereid zijn zolang de Oekraïne aan de eis vasthoud op volledig gebiedsherstel binnen de grenzen van 1991 – dus inclusieve de Krim.

Onder leiding van de Baltische Staaten wordt er nu gepoogd om Rusland uit alle nog bestaande overlegstructuren buiten te sluiten. Zo is Rusland onlangs uit de Uitvoerende Raad van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) uitgesloten, en door Litauen vervangen (zeker omdat Litauen zo’n chemiegigant is en veel meer inzicht heeft in de productie van chemische wapens)⁽¹⁾Melding van TASS: https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/19411545 en tevens op Duits: https://www.anti-spiegel.ru/2023/russland-hat-seinen-sitz-im-exekutivrat-der-opcw-verloren/

Op 30 november en 1 december vond er in Skopje een topontmoeting van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) plaats. De NOS weet te melden:

OVSE-top overschaduwd door komst Russische Minister Lavrov
“De Russische agressie-oorlog tegen Oekraïne gaat in tegen alles wat deze organisatie dierbaar is. De oorlog ondermijnt vertrouwen, dialoog en ons vermogen om resultaten te boeken”, zei de Noord-Macedoonse minister van Buitenlandse zaken, Osmani bij de opening van de top.

Meerdere aanwezigen liepen de zaal uit toen Lavrov aan het woord was. De komst van de Russische minister van Buitenlandse zaken, Lavrov, is controversieel.

De OVSE werd in 1975 opgericht om dialoog mogelijk te maken tussen het democratische en kapitalistische West-Europa en het communistische Oost-Europa.

Van diplomatie en dialoog was er in Skopje niet veel te merken, het Westen ontloopt een gesprek met Rusland en doet er alles aan om de “Russen te pesten”. Dat een dergelijke houding niet tot vredesonderhandelingen zal leiden, mag wel duidelijk zijn. Nog steeds moet het beeld van het “Russische isolement” in stand gehouden worden. De groepsfoto van de top werd dan ook genomen voordat Lavrov in Skopje aangekomen was. Blinken en Borrell waren toen al weer vertrokken. De westerse diplomatie is tot op het niveau van een kleuterschool gedaald.

Sergej Lavrov is voor het eerst sinds het begin van de SMO weer in EU-Europa, bij de vorige top wist Polen zijn komst tegen te houden. De premier van Noord-Macedonië voelde zich genoodzaakt, zich voor Lavrovs aanwezigheid te verontschuldigen:⁽²⁾ik baseer me bij dit verslag op de Russische nieuwsuitzending Vesti Nedeli

“Dit is absoluut geen diplomatieke overwinning voor Rusland. Het is een diplomatieke overwinning voor de OVSE. Aangezien het functioneren van de OVSE in het geding was, kunnen we zeggen dat de OVSE blijft functioneren dankzij deze top”.

In haar 50ste jaar bevindt de OVSE zich in een diepe crisis. De organisatie werd opgericht in de naoorlogse periode, tijdens de Koude Oorlog, als een platform voor dialoog. Nu functioneert deze is alleen nog in naam als een Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa.

Lavrov betreurt de teloorgaan van een ooit nuttige organisatie:

[begin van de vertaling]⁽³⁾voor de volledige toespraak van Lavrov zie: Выступление Министра иностранных дел Российской Федерации С.В.Лаврова в ходе 30-го заседания СМИД ОБСЕ, Скопье, 30 ноября 2023 года
De huidige situatie is een direct gevolg van de hardnekkige pogingen van onze westerse buren om hun dominantie veilig te stellen door schaamteloos gebruik te maken van de OVSE om op agressieve wijze bekrompen egoïstische belangen na te streven en opzettelijk het grondbeginsel van consensus en de diplomatieke cultuur zelf te vernietigen. Het is voor ieder onbevooroordeeld iemand duidelijk dat dit niet de manier is om Europese veiligheidskwesties serieus en eerlijk op te lossen. Maar de westerse hoofdsteden ” vernietigen” de kansen om de OVSE nieuw leven in te blazen met een benijdenswaardige doelmatigheid. Ze hebben al een “Europese politieke gemeenschap” gecreëerd zonder Rusland en Wit-Rusland. Op deze manier is er weer een scheidslijn getrokken op ons continent, waardoor de OVSE-ruimte wordt kapot gemaakt. De initiatiefnemers van dit idee zouden eens goed moeten nadenken over hoe hun geesteskind zich verhoudt tot de nobele idealen die de grondleggers van het Helsinki-proces en de auteurs van het Handvest van Parijs voor een Nieuw Europa hebben geleid.

Traditioneel is het gebruikelijk om de toespraken op onze vergaderingen af te sluiten met een optimistische, positieve noot. Op dit moment zijn er echter geen bijzondere redenen voor optimisme. De OVSE wordt in wezen een aanhangsel van de NAVO en de EU. De organisatie staat (laten we eerlijk zijn) aan de rand van de afgrond. Een eenvoudige vraag dringt zich op: heeft het zin om inspanningen te leveren om de organisatie nieuw leven in te blazen? Zal het ooit in staat zijn om zich aan te passen aan de objectieve realiteit van de globale ontwikkeling en opnieuw een platform te worden voor het aanpakken van regionale veiligheidskwesties op basis van de principes van de Slotakte van Helsinki, in de eerste plaats het principe van gelijkheid van alle deelnemende landen? Tot nu toe zijn er veel meer vragen dan antwoorden.

Ondertussen staat het leven niet stil. De processen van Euraziatische integratie en rechtvaardige samenwerking op basis van een eerlijk evenwicht van belangen ontwikkelen zich op ons continent in constructieve vormen, ongeacht de steeds diepere inbedding van de OVSE in de confronterende agenda die haar wordt opgelegd.
[einde van de vertaling]

De OVSE gaat niet over concurrentie, maar over samenwerking. Maar niet iedereen denkt daar nog wel aan. Nog zo’n staaltje van de nieuwe Europese diplomatieke gedragscodes:
Bulgarije gaf het vliegtuig met de Russische delegatie alleen toestemming om over het land te vliegen op voorwaarde dat Maria Zacharova niet aan boord zou zijn. Men moest dus over Griekenland vliegen.

Ondanks het “Russische isolement” hield Lavrov 5 bilaterale besprekingen, daarnaast voerde hij ook nog talrijke gesprekken in de wandelgangen.
De Oostenrijkse minister van Buitenlandse zaken zei o.a.:

“Ik denk dat het juist was om de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov uit te nodigen. We hebben deze organisatie nodig voor de toekomst. De OVSE is een alternative structuur. Ik kan geen buitenlands beleid maken door alleen met Zwitserland en Liechtenstein te praten. Europa zou één ding geleerd moeten hebben: We moeten pragmatisch en nuchter naar de wereld kijken als we problemen willen oplossen.”

Lavrov hield na afloop van de officiële ontmoetingen een persconferentie van anderhalf uur, de zaal was stampvol met meer dan 100 journalisten, die als gewoonlijk een hoop provocerende vragen stelden, zoals:

“Wanneer houdt Moskou eindelijk op met de agressie tegen Kiev?”

Lavrov antwoordde lichtelijk geïrriteerd:

“De propagandacampagne is nog volop aan de gang en de indruk wordt gewekt dat Rusland op een ochtend wakker werd en besloot aan te vallen. Maar wat niet wordt vermeld, is dat we al jaren praten over het feit dat de opname van Oekraïne in de NAVO een schadelijk effect zal hebben, dat het creëren van directe militaire bedreigingen voor Rusland op het grondgebied van Oekraïne gevaarlijk is, dat er zelfs plannen waren voor de oprichting van een Amerikaanse militaire basis aan de Zwarte Zee en een Britse militaire basis aan de Zee van Azov. Als je naar de kaart kijkt, is dit onder alle omstandigheden onaanvaardbaar. Er zijn er twee nodig om een politiek proces te starten. Of anders gezegd: It takes two to tango. Maar de jongens aan de andere kant zijn niet aan het tango dansen. Ze dansen breakdance. Dat kun je ook alleen doen.”