Niemand die de gang van zaken omtrent MH17 een beetje heeft gevolgd, zal verbaasd zijn over de uitkomst van het onlangs gevelde vonnis. Vanaf het begin van het onderzoek waren er duidelijke aanwijzingen dat de zaak werd gepolitiseerd en dat zowel onderzoekers als de rechtbank alle bewijzen negeerden die op de schuld van de Oekraïne zou kunnen wijzen. Men concentreerde zich daarentegen uitsluitend op alles wat op de “opstandelingen” in de Donbass als de enige aannemelijke daders leek te duiden. Bovendien stoelt het vonnis gedeeltelijk op gegevens die niet toegankelijk zijn voor het publiek en die dus blindelings voor waar moeten worden aangenomen.
Het persbureau TASS heeft zich uiteraard ook met de uitspraak uiteen gezet. Hier een vertaling van het artikel:
Drie keer levenslang zonder rekening te houden met de argumenten van Rusland.
Nederlandse rechtbank doet uitspraak in de MH17-zaak
Een Nederlandse rechtbank heeft haar zittingen in de eerste instantie over de crash van vlucht MH17 van Malaysian Airlines in 2014 in de Oost-Oekraïne afgerond. Rechter Hendrik Steenhuis ging niet in op de argumenten van Russische zijde en stelde vast dat de aanval van een Buk-luchtdoelraketsysteem het passagiersvliegtuig had geraakt vanuit de richting van het dorp Pervomajskoje, dat toen onder de controle stond van de Donbass-militie.
Drie verdachten in de zaak zijn schuldig bevonden, onder wie Igor Girkin, hoofd van de militie van de Volksrepubliek Donetsk. Allen werden bij verstek veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Een vierde verdachte, Oleg Poelatov, werd vrijgesproken.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft al gezegd dat Moskou de conclusies en de beslissing van de Nederlandse rechtbank zal bestuderen. De voormalige Russische ambassadeur bij de EU en huidig senator Vladimir Tsjizjov heeft de uitspraak van het proces “als in de lijn van de verwachtingen liggend” omschreven.
Door TASS ondervraagde deskundigen verklaarden dat zij verwachten dat de beklaagden in hoger beroep zouden gaan.
TASS heeft de belangrijkste gegevens over het proces verzameld.
Wat is er gebeurd?
De Boeing 777 passagiersvlucht MH17 van Malaysian Airlines van Amsterdam naar Kuala Lumpur stortte op 17 juli 2014 neer in de toenmalige regio Donetsk in de Oekraïne.
Daarbij kwamen 298 mensen – burgers van 10 landen – om het leven.
Wat waren de punten van aanklacht?
In juni 2019 heeft een speciaal onderzoeksteam aangegeven dat er vier mensen betrokken waren bij het incident. Op 9 maart 2020 begon een proces.
Vier mensen werden in de zaak aangeklaagd: voormalig hoofd van de militie van de Volksrepubliek Donetsk Igor Girkin (Strelkov) en zijn ondergeschikten Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en Leonid Chartsjenko.
Het proces vond bij verstek plaats, maar Poelatov werd vertegenwoordigd door twee lokale advocaten.
Er zijn twee punten van aanklacht ingediend: verwoesting van het vliegtuig, waardoor alle inzittenden zijn omgekomen (artikel 168 van het Nederlandse wetboek van strafrecht) en moord op 298 inzittenden (artikel 289 van het Nederlandse wetboek van strafrecht).
Het openbaar ministerie eiste levenslange gevangenisstraf voor de beklaagden, de familieleden van de slachtoffers proberen een schadevergoeding van maximaal 50.000 euro voor elk van de slachtoffers te krijgen.
Wat was het oordeel van de rechtbank?
De rechtbank is van mening dat de Maleisische Boeing is neergestort toen deze werd getroffen door een Buk-raket, gelanceerd vanaf een veld bij het dorp Pervomajskoje (dat door de DNR werd gecontroleerd). Maar het doelwit van de raket was een militair vliegtuig.
Het bewijs van een deskundige van het Russische concern Almaz-Antey dat de raket werd gelanceerd vanaf door deOekraïne gecontroleerd grondgebied in de buurt van het dorp Zarosjtsjenskoje werd door de rechtbank als niet overtuigend beschouwd en zelfs “uit de lucht gegrepen” genoemd.
Drie van de vier verdachten in de strafzaak, Igor Girkin (Strelkov) en zijn ondergeschikten Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko, werden schuldig bevonden. Ze werden bij verstek veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Binnen twee weken is beroep mogelijk.
De Nederlandse rechtbank heeft bepaald dat de families van de omgekomen passagiers een volledige schadevergoeding zullen krijgen, ter hoogte van totaal meer dan 16 miljoen euro.
Welke problemen rezen tijdens het proces?
De aanklacht was gebaseerd op de betrokkenheid van de vier verdachten bij het vervoer van de Buk-raketlanceerder, van waaruit het vliegtuig zou zijn geraakt. Een door de Oekraïense veiligheidsdiensten verstrekte geluidsopname van enkele telefoongesprekken werd als bewijs aangeboden.
Ondanks de verzoeken van de verdediging heeft het hof geen alternatieve scenario’s onderzocht. De advocaten van Poelatov stelden voor om bijvoorbeeld de mogelijkheid te bestuderen dat een raket per vergissing door een Oekraïense Buk-installatie werd gelanceerd.
De eigendomsverhoudingen van de Buk werden uitsluitend aan de hand van een nationaal politierapport opgehelderd, terwijl het Nederlands Instituut voor Forensische Wetenschappen geen uitspraak durfde te doen over de vraag van wie de lanceerinstallatie was.
De Russische autoriteiten wezen erop dat de argumenten van het openbaar ministerie niet steekhoudend waren. Volgens de berekeningen van de specialisten van Almaz-Antey zou de raket waarmee het vliegtuig werd neergeschoten, kunnen zijn afgevuurd vanaf het grondgebied bij het dorp Zarosjtsjenskoë, dat onder controle stond van de Oekraïense strijdkrachten. Bij het onderzoek werd echter geen gebruik gemaakt van de gegevens uit Moskou.
Al met al een heel ingetogen reactie. Hier ter vergelijking een Nederlands bericht:
Nederland ontbiedt Russische ambassadeur om ‘verwerpelijke’ reactie op MH17-vonnis
Nederland gaat de Russische ambassadeur op het matje roepen. Die moet tekst en uitleg verschaffen over de aantijging dat het MH17-proces ‘niet onpartijdig’ zou zijn verlopen. Volgens minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken is die respons ‘volstrekt verwerpelijk en de wereld op zijn kop’.
Nederland reageert moreel verontwaardigd.
Wat ik wel opmerkelijk vind is dat de enige die zich door een advocaat liet vertegenwoordigen, Poelatov, is vrijgesproken. Zou je daaruit niet kunnen concluderen dat het hele zaakje juridisch niet sluitend in elkaar zat?
