Russische herdenkingscultuur

In Rusland is de periode van 1 tot 9 mei een soort vakantieperiode, maar ook een tijd van herdenken.

• 1 mei – Dag der Arbeid
• 2 mei – Herdenking van het bloedbad van Odessa
• 9 mei – Overwinningsdag

Ook vroeger werd in Rusland vaak en uitgebreid gevierd en herdacht, in de Tsarentijd betrof dat vooral de viering van religieuze feesten, zoals de geboorte- en doodsdagen van heiligen. Net als bij ons trouwens, was het jaar  gestructureerd  door religieuze feesten, maar bij ons is dit grotendeels verwaterd.
Sinterklaas raakt in vergetelheid en van Pinksteren of Maria Hemelvaart zijn we ons alleen nog bewust omdat het een vrije dag is. Daarvoor zijn feesten in de plaats getreden, die voor onze cultuur eigenlijk vreemd zijn en vooral commerciële doeleinden dienen, zoals Valentijnsdag of Halloween. Het doet haast denken aan de vroegchristelijke kerk, die heidense feesten herinterpreteerde en er een Christelijke betekenis aan gaven  – ik denk daar bijvoorbeeld aan de voorjaarsequinox, een feestdag waarop nu Pasen gevierd wordt (wederopstanding van Christus). Ten tijden van de Sovjetunie vond eenzelfde proces plaats, er werden vooral wereldlijke gebeurtenissen herdacht. Zo was er bijvoorbeeld de dag van de ruimtevaart of de dag van het leger. Ook vandaag nog feliciteert Poetin geregeld betrokkenen, zoals alle vrouwen met de internationale vrouwendag op 8 maart of op 18 maart de bewoners van de Krim met de hereniging. Religieuze feesten nemen opnieuw een belangrijke plaats in.

9 mei is in Rusland bijzonder belangrijk. Op die dag wordt de overwinning over Nazi-Duitsland herdacht. In de Sovjetunie vielen 27 miljoen slachtoffers, ca. 15% van de totale bevolking. De oorlogsveteranen worden over het algemeen met veel respect bejegend en zo is Navalni o.a. ook voor het beledigen van een veteraan veroordeeld.

Het herdenken van de doden speelt voor Russen een belangrijke rol – misschien ook onder invloed van de orthodoxie, waar men ervan uitgaat dat solang er aan iemand gedacht wordt, deze niet helemaal dood is. Om te zien dat deze denkbeelden nog helemaal actueel zijn, hoeft men zich alleen de indrukwekkende marsen van het onsterfelijke regiment voor de geest te halen, waaraan in Russische steden miljoenen mensen aan meedoen.

Nog niet zo lang geleden is er een nieuwe datum bijgekomen. Op 2 mei worden in heel Rusland en de Russische delen van de Oekraïne de slachtoffers herdacht van het zogeheten bloedbad van Odessa. Op die dag, op 2 mei 2014, werden in Odessa zeker 48 mensen op een beestachtige wijze om het leven gebracht, omdat ze tegen de Maidan-putsch protesteerden.

In het Westen zijn deze gebeurtenissen uit het collectieve geheugen gewist, misschien wel omdat ze helemaal niet in het narratief passen dat de Maidan een opstand van vrijheidslievende, democratische en vreedzame burgers was.⁽¹⁾De gebeurtenissen in Odessa zijn hier in vergetelheid geraakt, maar het bloedbad van Odessa was een belangrijke oorzaak voor de opstand in de Donbass. Het Russischtalige deel van de bevolking voelde zich door de fascistische stromingen in de West-Oekraïne bedreigd en streefden naar autonomie. De … Lees verder... De herdenking van het bloedbad in Odessa staat overigens onder het motto: Не забудем, не простим – we zullen niet vergeten, noch vergeven.

De, volgens mij, belangrijkste feestdag van de Russische Federatie is 9 mei – de herdenking van de overwinning over Nazi-Duitsland. Russland doet er alles aan dat het lijden van het Russische volk niet in vergetelheid raakt. De westerse pogingen om de geschiedenis te herschrijven, zijn constante speldenprikken om Rusland te grieven. Ik kan dit slechts duiden als het uitlokken of provoceren van een onoverdachte reactie zijdens Rusland.

Zo zei bijvoorbeeld Karine Jean-Pierre, de woordvoerster van het Witte Huis, onlangs: “Deze week wordt herdacht dat de Tweede Wereldoorlog in Europa is afgelopen en dat de VS⁽²⁾Let wel – de VS heeft overwonnen en de geallieerden hebben ook nog een steentje bijgedragen. In Russische ogen heeft Rusland de hoofdlast van de oorlog gedragen en had ook zonder Amerikaanse hulp uiteindelijk gezegevierd. en de geallieerden het fascisme op het continent hebben overwonnen.” Nog een voorbeeld is dat de Russische delegatie door Polen niet uitgenodigd is voor de herdenking van de bevrijding van Auschwitz – de lijst is lang.

Juist omdat het aandeel van het Rode Leger aan de overwinning op Nazi-Duitsland in vergetelheid dreigt te raken (gecanceld wordt), leggen Poetin en andere Russische functionarissen steeds meer de nadruk op de geschiedenis. Omdat ik niet steeds alleen Poetin wil citeren, hier een verklaring van de Russische ambassadeur in Zuid-Afrika, Ilja Rogatsjov:

Sommige Europese landen zouden het liefst de waarheid over de Tweede Wereldoorlog volledig uitwissen, vooral als het gaat om de sleutelrol van de USSR bij het verslaan van het nazisme en de feiten van solidariteit van de leiders van die landen met Hitler.

Daarom is het herschrijven van de geschiedenis in het Westen momenteel in volle gang: monumenten voor Sovjetsoldaten worden ontmanteld, nazimisdadigers worden uitgeroepen tot “vrijheidsstrijders” en bevrijders worden afgeschilderd als bezetters.

De “bruine plaag” heeft zijn kop opgestoken in vele delen van Europa, in de eerste plaats in de Oekraïne en de Baltische staten.

Vandaag, net als 80 jaar geleden, beweert het collectieve Westen uitdrukkelijk dat het van plan is Rusland een “strategische nederlaag” toe te brengen, ons land zoveel mogelijk te verzwakken en zelfs in stukken te hakken.

Maar onze tegenstanders zullen daar niet in slagen. In deze strijd voor waarheid en rechtvaardigheid zullen wij een voorbeeld nemen aan onze heldhaftige voorouders.

9 mei

9 mei wordt traditioneel met een grote militaire parade in Moskou gevierd, waarbij Poetin een toespraak houdt. Dit jaar waren bij de parade vooral historische tanks uit 1945 te zien, wat in het Westen tot het commentaar leidde “de Russen zijn door hun moderne tanks heen!” Anders dan in voorafgaande jaren waren ook buitenlandse staatschefs uit voormalige Sovjet-Republieken, bij deze parade aanwezig, zeker ook om het narratief van het Russische isolement mede te ontkrachten.

Gedeeltes uit de toespraak van president Poetin mogen op deze plek niet ontbreken:

Vandaag staat de beschaving opnieuw op een cruciaal keerpunt. Er wordt weer een echte oorlog gevoerd tegen ons vaderland, maar we hebben het internationale terrorisme afgeweerd, we zullen ook de bevolking van Donbas beschermen en onze veiligheid waarborgen.

Voor ons, voor Rusland, bestaan er geen onvriendelijke, vijandige naties noch in het Westen noch in het Oosten. Net als de overgrote meerderheid van de mensen op deze planeet streven wij naar een vreedzame, vrije en stabiele toekomst.

Wij geloven dat elke ideologie van superioriteit van nature weerzinwekkend, crimineel en dodelijk is. Maar de westerse globalistische elites praten nog steeds over hun exclusiviteit, zetten mensen tegen elkaar op en verdelen samenlevingen. Ze lokken bloedige conflicten en staatsgrepen uit, zaaien haat, russofobie en agressief nationalisme, vernietigen het gezin en de traditionele waarden die een mens tot mens maken. En dat alles om hun wil, hun rechten, hun regels en in feite een systeem van roof, geweld en onderdrukking aan de volkeren te kunnen blijven opleggen.

Ze schijnen vergeten te zijn waartoe de krankzinnige pretentie van de Nazi’s om de wereld te domineren heeft geleid. Ze zijn vergeten wie dit monsterlijke, absolute kwaad hebben verslagen, wie opkwamen voor hun vaderland en hun leven niet spaarden voor de bevrijding van de volkeren van Europa.

Terwijl men in Moskou aan het herdenken was, heeft Zelenski in de Oekraïne 9 mei – onder de goedkeurende ogen von Ursula van der Leyen persoonlijk⁽³⁾“Het is goed om terug te zijn in Kiev. Waar de waarden die ons dierbaar zijn elke dag worden verdedigd. Het is zo’n toepasselijke plek om de Dag van Europa te vieren, aldus von der Leyen. – tot Europa-dag uitgeroepen.