Dit bericht komt van Follow the money
Duizenden ondernemers, scholen, ziekenhuizen en woningbouwcorporaties leden grote financiële schade vanwege de financiële producten die ze door hun bank kregen aangesmeerd. Ze dachten op schadevergoeding te kunnen rekenen omdat ze wettelijk waren beschermd tegen financiële wanpraktijken. Dat bleek een wassen neus: toen de schadebetalingen voor de banken in de miljarden dreigden te lopen, werden wettelijke definities terzijde geschoven. Gedupeerden boven een bepaalde omvang ontvingen daardoor geen cent.
De bank was altijd een vertrouwenspersoon, een partner waarmee we samenwerkten. Het klinkt raar dat nu te zeggen, want inmiddels weet ik: het zijn de grootste boeven die er zijn. Maar toen was dat anders, hoor. Zij hadden er ook belang bij dat het goed ging met mijn zaak.’ Aan het woord is een vastgoedondernemer die in 2007 voor ongeveer 20 miljoen euro meerdere renteswaps afsloot bij twee banken. Hij wil zijn verhaal met Follow the Money delen, op voorwaarde dat hij anoniem blijft: ‘Ik heb nog altijd met die banken te maken.’
Zijn eenmanszaak is een van de 22.000 ondernemingen die voor de kredietcrisis door de banken renteswaps kregen aangesmeerd. De Nederlandse grootbanken stopten het MKB, woningbouwcorporaties en semipublieke instellingen, zoals universiteiten en zorginstellingen, in die jaren vol met deze complexe financiële producten. De banken verzuimden uit te leggen hoe die producten precies werkten en misleidden hun klanten zelfs bewust; renteswaps leverden de banken mooie winsten op. Hun nietsvermoedende klanten leden vervolgens miljarden schade, omdat deze producten helemaal niet geschikt waren voor hun situatie.
Op het bureau van de vastgoedondernemer ligt een stapel papier van ruim 20 centimeter: het dossier van de rechtszaak die hij begin dit jaar aanspande tegen de Rabobank, de voornaamste speler in het derivatendrama. Hij eist dik 4 miljoen euro: dat is de schade die hij heeft geleden als gevolg van de renteswaps die hij in 2007 bij deze bank afsloot om zich in te dekken tegen rentestijgingen op zijn bedrijfsleningen. ‘Het was iets nieuws. De bank zei dat het een beter alternatief was voor een lening met vaste rente.’
Renteverhogingen als gevolg van de swap
Die voorstelling van zaken was vals. Op zijn leningenportefeuille ontstond een enorme overhedge en zijn renteswaps ontwikkelden een negatieve waarde. Dat had gevolgen voor het risicoprofiel dat de bank van hem bijhield. De bank schatte zijn financiële situatie vervolgens riskanter in en verhoogde de risico-opslagen op zijn leningen stapsgewijs van 0,8 naar 2,8 procent. Hoewel de marktrente na de crisis alleen maar omlaag ging, werd de ondernemer zo juist geconfronteerd met rentelasten die liefst 2 procent hoger waren dan verwacht. ‘Dat speelde bovendien in de slechte jaren na de kredietcrisis. Ik heb ruim een miljoen extra rente betaald.’
